Widzieńsko

aktualizacja: 2024-07-02 14:21:50

Sołtys: Dorota Solińska 


Powierzchnia: 65,91 km
Ilość mieszkańców: 170 osób 

Główną atrakcją miejscowości Widzieńsko jest wspaniała Puszcza Goleniowska, która jest wymarzonym miejscem dla miłośników zbierania grzybów czy jagód. Przez miejscowość przepływa rzeka Gowienica, nad którą można łowić ryby. W Widzieńsku znajduje się leśniczówka z 1829 r. i Dom Wypoczynkowy Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego.

Rys historyczny

Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1321 r., przy okazji opisu okolicznych miejscowości. W średniowieczu istniał tu most (stąd niemiecka nazwa Hohenbriick) oraz młyn wodny. W 1594 r. młyn należał do urzędu domenalnego w Wolinie. W 1649 r. we wsi były 2 gospodarstwa chłopskie. Od 1668 r. miejscowy młyn i tartak były w prywatnym posiadaniu. W 1751 r. wzmian­kowana była leśniczówka. W 1870 r. wymieniono we wsi 7 budynków przemysłowych; część z nich spłonęła w 1925 r. W 1928 r. we wsi było 179 mieszkańców. W 1939 r. Widzeńsko określane było jako przysiółek.

Lokalizacja

Wieś położona pośrodku Puszczy Goleniowskiej, oddalona ok. 9 km na wschód od Stepnicy, rozlokowana po obu stronach rzeki Gowenicy. Przez Widzeńsko przebiegają drogi w kierunku Goleniowa, Przybiernowa, Wolina i Stepnicy oraz linia kolejowa na trasie Stepnica - Łożnica.

Historyczna forma wsi

Należy przypuszczać, iż pierwotnie był to niewielki przysiółek z młynem, rozlokowany po obu stronach rzeki. Następnie wieś ewoluowała w kierunku ulicówki, wytyczonej na osi SE - NW (równolegle do linii brzegowej rzeki).

Według XIX-wiecznych przekazów kartograficznych wieś miała formę nieregularnej ulicówki, o zróżnicowanej kompozycji przestrzennej i luźnej (swobodnej) zabudowie. Pośrodku wsi, po południowo-zachodniej stronie drogi, ulokowany był młyn oraz dwie, 3-budynkowe zagrody. W północno-zachodniej części wsi zabudowa zwarta, rozlokowana po obu stronach drogi, złożona z niewielkich, głównie 2-budynkowych zagród. W południowej części wsi zabudowa skupiona przy skrzyżowaniu z drogą wytyczoną na osi W - E; zagrody typologicznie zróżnicowane (w tym siedziba leśnictwa). Pomiędzy w/w częściami zabudowy występowały wyraźne pustki. Wieś posiadała dobrze rozwiniętą sieć drożną, o promienistym układzie.

Wieś współczesna

Historyczny, ulicowy układ przestrzenny o pierwotnej kompozycji z nieregularną zabudową, zróżnicowaną pod względem typologicznym, materiałowym i chronologicznym. Przez wieś przebiegają dwie drogi asfaltowe, wytyczone na osi SE-NW i W-E. Główna droga wiejska bez zadrzewienia, z elementami zieleni przydomowej (ogródki, sady). Wokół wsi szczelna otulina lasu iglastego.

W północnej części wsi zabudowa zwarta, rozlokowana po obu stronach drogi; pierzeja półn.- wschodnia na niewielkim wyniesieniu terenu. Zagrody głównie 2-budynkowe, mało i średniorolne, z chałupami na froncie parceli. W tej części wsi występuje duże nasycenie budynkami szachulcowymi (zagrody nr 2, 4, 6, 7), wzniesionymi w okresie 4 ćw. XIX w. - lata 10-te XX w. Młyn wyburzony po 1945 r. Pośrodku wsi, bezpośrednio nad rzeką, zachowała się pierwotna, ryglowa leśniczówka, przez wiele lat użytkowana jako Dom Pracy Twórczej przez malarza Henryka Naruszewicza, stanowiąca element zabudowy o wartościach zabytkowych.

W południowej części wsi zabudowa nierolnicza, murowana, wzniesiona w okresie końca XIX w. - lata 30-te XX w; w tej części wsi posadowiony jest okazały budynek szkoły z lat 20-tych XX w.

Proponowane strefy ochrony konserwatorskiej

STREFA "A" - teren dawnego założenia nadleśnictwa w granicachmiędzy drogą wiejską a rzeką Gowenicą

Obiekty wpisane do rejestru zabytków:

  1. Leśniczówka z budynkiem gospodarczym 1829 r.

Obiekty proponowane do rejestru zabytków:

  1. Domy mieszkalne nr 2, 4, 7, 14, 23 XIX/XX w